Nowa Ustawa o cudzomiemcach z dnia 12 grudnia 2013 r.

Mocą nowej ustawy traci moc ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573, z późn. zm.).

Czego dotyczy: Przedmiotowa ustawa ma przede wszystkim na celu określenie zasad i warunków wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu cudzoziemców przez terytorium Polski, pobytu i wyjazdu cudzoziemców z Polski, a także trybu postępowania oraz organów właściwych w tak zakreślonych sprawach. Ustawa dokonuje ponadto wdrożenia unijnych dyrektyw, wymienionych w odnośniku do tytułu ustawy i dostosowuje polskie przepisy do szeregu rozporządzeń unijnych regulujących bezpośrednio materię dotyczącą zasad wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Unii Europejskiej. Ustawa znajduje zastosowanie do wszystkich cudzoziemców niebędących obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej. Przyjęta obecnie ustawa uchyla dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573, z późn. zm.). Poprzednio obowiązująca ustawa o cudzoziemcach była wielokrotnie nowelizowana, co spowodowało obniżenie czytelności przepisów oraz pogłębiło ich kazuistyczny charakter, a w konsekwencji stworzyło trudności interpretacyjne w stosowaniu ustawy. Stąd za główny cel uchwalonej ustawy uznać można uregulowanie materii dotyczącej cudzoziemców, w zakresie już w większości obecnie regulowanym dotychczasowymi przepisami, w taki sposób, aby uczynić tę materię bardziej spójną i przejrzystą.

Nowe rozwiązania ustawy o cudzoziemcach, różne od tych zawartych w obecnie obowiązujących przepisach to m. in.:

1. zmiana przepisów regulujących zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemca: dotychczasowe zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony zastąpiono nową instytucją zezwolenia na pobyt czasowy, wprowadzając grupę przepisów ogólnych oraz wyszczególnienie poszczególnych rodzajów zezwoleń na pobyt czasowy.

2. wydłużenie z 2 do 3 lat maksymalnego okresu, na który cudzoziemcom może być udzielone zezwolenie na pobyt czasowy,

3. zmiany w zasadach składania wniosków o wizę i zezwolenie na pobyt czasowy: cudzoziemiec będzie mógł złożyć wniosek podczas swojego legalnego pobytu, nawet w jego ostatnim dniu, teraz przynajmniej 45 dni przed końcem ważności wizy lub aktualnego zezwolenia na pobyt,

4. zmiany w zasadach udzielania zezwoleń na pobyt czasowy dla cudzoziemców, studiujących na polskich uczelniach, m.in. poprzez wydłużenie okresu pierwszego zezwolenia na czas pobytu z 12 do 15 miesięcy, oraz przyjęcia, iż kolejne zezwolenia są udzielane na zasadach ogólnych, tj. na okres do 3 lat,

5. przyznanie możliwości uzyskania jednego zezwolenia zarówno na pobyt, jak i na pracę: cudzoziemiec, który pracuje w Polsce będzie mógł ubiegać się o zezwolenie na pobyt oraz pracę w ramach jednej procedury; obecnie to pracodawca, który chce zatrudnić w Polsce cudzoziemca, musi ubiegać się dla niego o zezwolenie na pracę, a dopiero po jego uzyskaniu cudzoziemiec może wystąpić o zezwolenie na pobyt; pracodawca nadal przy tym będzie miał możliwość uzyskania zezwolenia na pracę, które będzie uprawniało m.in. do ubiegania się o wizę dla cudzoziemca chcącego pracować w Polsce,

6. zmiany w określeniu kryteriów badania spełnienia przesłanek umożliwiających otrzymanie pozwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej poprzez ich uproszczenie i zobiektywizowanie,

7. uproszczenie procedur dotyczących udzielania zezwoleń na pobyt czasowy i stały dla ofiar handlu ludźmi,

8. zmiana przepisów regulujących zezwolenia na pobyt stały cudzoziemca. Dotychczasowe zezwolenie na osiedlenie się zastąpiono nową instytucją zezwolenia na pobyt stały.

9. wprowadzenie nowej przesłanki udzielenia zezwolenia na pobyt stały na czas nieoznaczony dla osób o polskim pochodzenie ( z odwołaniem się do regulacji ustawy o repatriacji), które zamierzają osiedlić się w Polsce na stałe.

10. wprowadzenie nowej przesłanki udzielenia zezwolenia na pobyt stały na czas nieoznaczony dla osób posiadających ważną Kartę Polaka i zamierzających osiedlić się w Polsce na stałe,

11. wprowadzenie do ustawy regulacji dotyczących przesłanek badania przy udzielaniu zezwolenia na pobyt przez uprawniony organ czy związek małżeński cudzoziemca z obywatelem polskim nie został zawarty w celu obejścia ustawy,

12. wprowadzenie do ustawy instytucji zgody na pobyt tolerowany oraz zgody na pobyt na terytorium RP ze względów humanitarnych. Instytucja zgody na pobyt tolerowany była dotychczas uregulowana w ustawie o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP (uznano, iż ze względów systemowych powinna się obecnie znaleźć w ustawie o cudzoziemcach), natomiast instytucja zgody na pobyt na terytorium RP ze względów humanitarnych jest nową instytucja prawną.

13. zastąpienie dwóch odrębnych decyzji o wydaleniu cudzoziemca z terytorium Polski oraz o zobowiązaniu cudzoziemca do opuszczenia tego terytorium jedną decyzją o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, a równocześnie ujednolicenie procedury poprzez wskazanie, iż organami uprawnionymi w sprawie wydawania powyższej decyzji będą wyłącznie wskazane w ustawie organy Straży Granicznej,

14. wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą w decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu będzie się orzekało o zakazie ponownego wjazdu na terytorium RP (lub RP i innych państw Schengen) z określeniem okresu tego zakazu,

15. wprowadzenie regulacji umożliwiających udział przedstawicieli organizacji pozarządowych zajmujących się udzielaniem pomocy cudzoziemcom przy czynnościach dotyczących wydalenia cudzoziemca z Polski.

Obowiązywanie: Ustawa obowiązuje od 1 maja 2014 r.