klauzule umowne wpisane do rejestru jako niedozwolone wiążą jedynie przedsiębiorcę, który był stroną procesu

Na takim stanowisku stanął Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 20 listopada 2015r. będącej wyjasnieniem następującego zagadnienia prawnego:

Czy wpis uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art. 479[45] § 2 k.p.c., powoduje, że przewidziana w art. 479[43] k.p.c. rozszerzona skuteczność prawomocnego wyroku będącego podstawą tego wpisu stoi na przeszkodzie postępowaniu w przedmiocie kontroli postanowienia tej samej treści, zawartego w innym wzorcu umowy, stosowanym przez przedsiębiorcę, przeciwko któremu został wydany ten wyrok, bądź przez innego przedsiębiorcę?​

Sąd Najwyższy udzielił następującego wyjaśnienia:

​1. Prawomocność materialna wyroku uznającego postanowienie wzorca umowy za niedozwolone wyłącza powództwo o uznanie za niedozwolone postanowienia tej samej treści normatywnej, stosowanego przez przedsiębiorcę pozwanego w sprawie, w której wydano ten wyrok (art. 365 i 366 k.p.c.).

2. Prawomocność materialna wyroku uznającego postanowienie wzorca umowy za niedozwolone – także po wpisaniu tego postanowienia do rejestru (art. 479[45] § 2 k.p.c.) – nie wyłącza powództwa o uznanie za niedozwolone postanowienia tej samej treści normatywnej, stosowanego przez przedsiębiorcę niebędącego pozwanym w sprawie, w której wydano ten wyrok (art. 365 i 366 w związku z art. 479[43] k.p.c.).

Powyższa uchwała oznacza w praktyce, że klient danego przedsiębiorcy nie będzie mógł dochodzić swojego roszczenia tylko na tej podstawie, że postanowienie, które kwestionuje, jest takie samo, jak postanowienie stosowane przez innego przedsiębiorcę, które jest wpisane do rejestru. Co więcej, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) nie odrzuci pozwu o uznanie takiego samego postanowienia za klauzulę abuzywną na tej podstawie, że taka sama lub bardzo podobna klauzula została już wpisana do rejestru.

W praktyce oznacza to, że w sporach sądowych nie będzie można w prosty sposób korzystać z uznania danego postanowienia umownego za niedozowlone w innej sprawie przeciwko innemu przedsiębiorcy. Każde kwestionowane postanowienie będzie musiało być oceniane przez konkretny sąd indywidualnie bez uwzględnienia istnienia orzeczeń w podobnych sprawach przeciwko innemu przedsiębiorcy.